Als een paus sterft of aftreedt, gaat de katholieke kerk naar sede vacante- Latijn voor "de zetel die vacant is". Tijdens deze zeldzame en heilige periode richt de wereld zijn aandacht op het Conclaaf: het eeuwenoude, geheimzinnige ritueel dat in de Sixtijnse Kapel wordt gehouden om een nieuwe paus te kiezen. Het Conclaaf, doordrenkt van symboliek en wereldwijde betekenis, blijft een van de meest plechtige tradities van het Vaticaan.

Wat is het conclaaf?

Het woord conclaaf komt van het Latijnse cum clave-"met een sleutel"- verwijzend naar de gewoonte om de kardinalen op te sluiten in een beveiligde ruimte totdat er een nieuwe paus is gekozen. Vandaag de dag is die ruimte de Sixtijnse Kapel.

Alleen kardinalen jonger dan 80 jaar mogen stemmen. Ze komen samen in strikte afzondering, afgesloten van de buitenwereld - geen telefoons, geen internet, geen media. Zelfs het personeel dat hen begeleidt is tot geheimhouding verplicht.

Het ritueel & de regels

Vatican City crowd attending mass in St. Peter's Square.

Geheimhouding is absoluut: Er mag met niemand buiten de Kapel worden gecommuniceerd. De kardinalen leggen zelfs een eed van geheimhouding af voor de eerste stemming.
Er wordt gestemd met een papieren stembiljet: Elke kardinaal schrijft de naam van zijn keuze op en legt die op een speciaal ontworpen altaar.
Elke dag vinden er vier stemrondes plaats: Twee 's ochtends en twee 's middags.
Een tweederde meerderheid is nodig om de nieuwe paus te kiezen.

Na elke stemronde worden de stembiljetten verbrand:

Zwarte rook (fumata nera) geeft aan dat er geen beslissing is genomen.
Witte rook (fumata bianca) geeft de verkiezing van een nieuwe paus aan.

Op het moment dat de rook wit wordt, kijkt de wereld toe hoe de geschiedenis zich ontvouwt. Het proces kan een dag tot enkele weken duren.

Waarom is het belangrijk?

Hoewel de Sixtijnse Kapel in deze periode ontoegankelijk is, staat deze in het middelpunt van een moment dat bepalend is voor de toekomst van de katholieke kerk. Het conclaaf verbindt modern bestuur met eeuwenoud ritueel en de uitkomst wordt door miljoenen mensen over de hele wereld bekeken.

Als je tijdens het conclaaf in Rome bent, kom je niet in de kapel, maar kun je wel in real time getuige zijn van de geschiedenis die zich ontvouwt op St. Peter's Square.

Boek je Sixtijnse Kapel ervaring

Hoe kun je het Conclaaf van buiten de Kapel zien?

Hoewel de Sixtijnse Kapel tijdens het conclaaf gesloten is voor bezoekers, kun je vanaf het plein buiten toch deel uitmaken van dit historische moment. Hier lees je waar je heen moet, wat je kunt verwachten en hoe je er het beste van kunt genieten.

Sint-Pietersplein - Wachten op witte rook

Waarom het belangrijk is: Hier hoort de wereld dat er een nieuwe paus is gekozen. Als de kardinalen tot een besluit komen, stijgt er witte rook op uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel en klinken er klokken door het hele Vaticaan.

Wanneer aankomen: Als het Conclaaf bezig is, probeer dan elke dag net voor zonsondergang op het plein te zijn - dan worden de stemrondes meestal afgesloten. Het is ook mogelijk dat de Basiliek tijdens deze periode nog diensten begeleidt of beperkt toegankelijk is. Als het open is, streef dan naar een bezoek na 15.00 uur.

Wat mee te nemen: De exacte tijd van de witte rook kan variëren en de aankondiging kan uren later komen. Wees voorbereid op een wachttijd:

Water & snacks (er zijn geen zitplaatsen)
Laagjes of een paraplu, afhankelijk van het weer
Een draagbare oplader voor je telefoon of camera
Een kaars of een klein aandenken, als je dat wilt

Tip: Volg Vatican News en verslaggevers uit Rome op Twitter of Telegram. Witte rook kan op elk moment ontstaan en deze kanalen kondigen vaak tekenen van beweging aan.

Hoe je te gedragen

Het respecteren van de plechtigheid van het Conclaaf en de heilige ruimtes van het Vaticaan is van het grootste belang.

Vatican City St. Peter's Basilica interior during mass with attendees seated

Kledingvoorschriften

Algemene richtlijnen: Zowel mannen als vrouwen moeten ervoor zorgen dat hun schouders en knieën bedekt zijn. Vermijd mouwloze topjes, korte broeken, minirokjes en laag uitgesneden kleding.
Schoeisel: Comfortabele wandelschoenen worden aanbevolen. Sandalen met open tenen en slippers worden afgeraden.
Hoofddeksels: Mannen moeten hun hoofddeksel afdoen bij het betreden van heilige plaatsen. Vrouwen mogen hoeden dragen, vooral tijdens evenementen in de buitenlucht.

Tourists outside St. Peter's Basilica, Rome, Italy.

Gedragsetiquette

Beperk het aantal gesprekken tijdens ceremonies en aankondigingen tot een minimum en spreek op gedempte toon.
Gebruik geen flits. In sommige gebieden of tijdens specifieke evenementen kan fotograferen helemaal verboden zijn.
Zet telefoons in de stille modus. Vermijd telefoneren of het gebruik van apparaten tijdens ceremonies.
Volg instructies van beveiligingspersoneel op en respecteer afgezette gebieden.

Beste plekken om de witte rook en de eerste verschijning van de nieuwe paus te bekijken

Sint-Pietersplein - Bij de centrale obelisk

Waarom: Dit is het hart van het plein en biedt een direct, vrij uitzicht op zowel de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel (waar de rook verschijnt) als het centrale balkon van de Sint-Pietersbasiliek (waar de nieuwe paus wordt aangekondigd).
Tip: Kom een paar uur te vroeg om een goede plek te bemachtigen, want deze plek is snel vol.

Tourists in St. Peter's Square with St. Peter's Basilica, Vatican City.

De trappen en verhoogde platforms rond het plein

Waarom: Verhoogde posities langs de trappen en platforms bieden een beter zicht op de menigte en een duidelijker zicht op het pauselijk balkon.
Tip: Als je een plekje kunt vinden op de brede trap die naar de basiliek leidt of bij de zuilengalerijen, heb je een geweldig uitkijkpunt.

Via della Conciliazione

Hoofdstraat naar het Vaticaan

Waarom: Deze brede laan biedt van een afstand uitzicht op het plein, waardoor je meer bewegingsruimte hebt en gemakkelijker kunt uitstappen.
Tip: Het beste voor wie de grootste drukte wil vermijden maar toch getuige wil zijn van het historische moment.

Aerial view of St. Peter's Basilica, Vatican City, Rome.

Dakterrassen & cafés in de buurt

Privé toegang of vooraf boeken

Waarom: Sommige hotels, restaurants of privélocaties bieden terrassen met uitzicht op het Sint-Pietersplein. Deze plekken bieden een comfortabele, minder drukke ervaring om de aankondiging te zien en te roken.
Tip: Deze opties vereisen een boeking vooraf en kunnen duur zijn, maar bieden een premium kijkervaring.

De hoeken van het Sint-Pietersplein verkennen

Andere manieren om deel te nemen aan de pauselijke rouw

Vatican City St Peter's Basilica exterior with tourists in foreground.

Sint-Pietersbasiliek - De paus in ruste zien liggen

Beste tijd om te gaan: Kom vroeg, het liefst tussen 7 en 8 uur, om de langste rijen te vermijden.
Toegangsgegevens: Toegang is gratis, maar verwacht strenge veiligheidscontroles. Bereid je voor op mogelijke wachttijden en neem een geldig identiteitsbewijs met foto mee.
Tip: Kleed je bescheiden en houd je respectvol stil in de basiliek.

San Giovanni Laterano facade with intricate sculptures and columns in Rome, Italy.

Lokale kerken in Rome - Novemdiales

Alternatief voor de drukte in het Vaticaan: Woon de dagelijkse rouwmissen bij in Romeinse kerken zoals Santa Maria in Trastevere, San Giovanni in Laterano, of Sant'Andrea della Valle.
Sfeer: Deze diensten zijn vaak rustiger en intiemer, maar nog steeds spiritueel ontroerend.
Tip: Kijk op websites van kerken of parochieborden voor de tijden van de mis. Kom vroeg, de plaatsen kunnen beperkt zijn.

Bekijk de complete gids voor een bezoek aan het Vaticaan tijdens de pauselijke overgang

Veelgestelde vragen over het Conclaaf van het Vaticaan

Kunnen bezoekers het conclaaf bijwonen in de Sixtijnse Kapel?

Nee. Het Conclaaf is een evenement met gesloten deuren. Alleen in aanmerking komende kardinalen en een paar essentiële medewerkers mogen naar binnen. De Sixtijnse Kapel is verzegeld en tijdens deze periode volledig verboden terrein voor het publiek.

Kan ik de Sixtijnse Kapel nog bezoeken tijdens het Conclaaf?

Nee. De kapel sluit meestal een paar dagen voordat het conclaaf begint en blijft gesloten tot er een nieuwe paus is gekozen en de ruimte opnieuw wordt geheiligd. Verwacht dat de sluiting in totaal zo'n 4 tot 6 weken zal duren.

Waar kan ik heen om de witte rook of Habemus Papam aankondiging te zien?

Het Sint-Pietersplein is de place to be. Ga bij de centrale obelisk staan voor het beste uitzicht op de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel en het pauselijke balkon.

Wanneer verschijnt de witte rook meestal?

Als een stemming slaagt, verschijnt er meestal witte rook aan het begin van de middag of het begin van de avond (rond 12.00 of 19.00 uur). Er is geen officieel schema, dus blijf op het plein tijdens de belangrijkste stemuren om je kansen te vergroten.

Is er een manier om te weten wanneer er rook kan verschijnen?

Let op visuele aanwijzingen: klokken die worden klaargezet, beweging van de menigte of media-activiteit op het plein. Vaticaanse media en Twitter-accounts ter plaatse kunnen subtiele hints geven, maar niets is bevestigd totdat de rook optrekt.

Wat moet ik meenemen als ik van plan ben om op het plein te wachten?

Benodigdheden zijn water, snacks, bescherming tegen zon en regen, een draagbare telefoonoplader en comfortabel schoeisel. Overweeg een opvouwbaar krukje of kussen voor lange wachttijden.

Is er een dresscode voor buitenevenementen zoals Habemus Papam?

Hoewel het niet zo streng is als bij het betreden van kerken, wordt bescheiden kleding nog steeds aangemoedigd. Bedek je schouders en knieën als je van plan bent om diensten voor of na de aankondiging bij te wonen.

Kunnen niet-katholieken getuige zijn van de aankondiging?

Absoluut. Het Habemus Papam moment is voor iedereen toegankelijk. Veel bezoekers komen gewoon om de geschiedenis te bekijken en te delen in de wereldwijde sfeer.